Anna Paulownastraat 73 en 75

toon op de kaart
  • Status
    Rijksmonument
  • Architect
    Bosboom, J.W.
  • Monument nr.
    452779
  • Bouwstijl
    Art Nouveau
  • Wijk
    Zeeheldenkwartier
  • Bouwjaar
    1901
Registerblad 

Inleiding.
Art Nouveau winkel-woonhuis uit 1901 op rechthoekige plattegrond, ontworpen door architect J.W. Bosboom. Het pand is opgenomen in de straatwand met aaneengesloten bebouwing.

Omschrijving.
Dit pand ontwierp J.W. Bosboom voor zichzelf als woning, kantoor en tekenkamer. Het bestaat uit drie bouwlagen en kapverdieping onder een licht geknikte kap met hoog voorschild. De dakbedekking van shingles is niet oorspronkelijk. De twee vensterassen brede bakstenen gevel in rode verblendsteen heeft een hardstenen winkelpui die rijkelijk voorzien is van Art Nouveau beeldhouwwerk. Links van de pui is een portiek met twee authentieke deuren. In de penanten van de portiek is de signatuur van de bouwmeester aangebracht met het jaartal 1901 en de gestyleerde initialen van de ontwerper: J.W.B. Boven de winkelpui zijn ter hoogte van de tweede en derde bouwlaag driezijdige houten erkers. Dit deel van de voorgevel wordt bekroond door een trapgevel. Links van de bekroning valt een versierde dakkapel op; deze onderbreekt de dakgootlijst. Het houtwerk van deuren en vensters is zorgvuldig in Art Nouveau gedetailleerd; deze zijn getoogd en hebben onderverdeelde bovenlichten. Het oorspronkelijke interieur is grotendeels bewaard gebleven. Op de eerste verdieping rijke interieurs in Art Nouveau: voor- en achterkamer met betimmeringen, plafonds en porte-brisée. Het kantoor op de eerste verdieping is geheel uitgevoerd in neo-renaissance met betimmering, wandbekleding en dessus-de-portes met geschilderde Haagse en Zwolse stadsgezichten. Het trappehuis is in rijke Art Nouveau uitgevoerd.

Waardering.
Het pand is architectuurhistorisch van belang als zeldzaam, compleet en gaaf voorbeeld van Art Nouveau. Zowel het ex- als het interieur zijn onaangetast; de hoofdvorm, de detaillering en het toegepaste materiaal zijn gaaf. Binnen het oeuvre van de architect J.W. Bosboom neemt het een bijzondere plaats in omdat hij het voor zichzelf ontwierp als woning, kantoor en tekenkamer.
 

meer weten 
Interieur Het mooiste en best bewaarde interieurgedeelte bevindt zich op de eerste verdieping. De trap hier naar toe is smal en steil, en niet erg representatief, maar heeft prachtig art nouveau houtsnijwerk boven de twee bordessen die de trap onderbreken. Het voorhuis bevat het woongedeelte, bestaande uit een woonkamer met erker en een salon aan de achterzijde. Naast de woonkamer was een spreekkamertje ingericht. De erker ligt iets hoger ten opzichte van de woonkamer en wordt daarvan gescheiden door een deels opengewerkte betimmering met ladenkastjes, waarin het karakteristieke gebogen lijnenspel van de art nouveau prachtig is uitgewerkt. De stucplafonds van beide kamers zijn gedecoreerd met gestileerde plantaardige motieven, maar net als bij de plafonds van het Smidswater, sober uitgewerkt in vlak reliëf. Hoe grillig het lijnenspel van de art nouveau kan zijn, laat het kleine zijraam van de salon zien, waarvan het glas is gevuld met houten roeden in gebogen en hoekige lijnen. Het kantoor was in het achterhuis ingericht, van het voorhuis gescheiden door een kleine binnenplaats. Hier heeft Bosboom twee stijlen toegepast. Zijn kantoor waar hij de klanten ontving is in een uitbundige neo-renaissance uitgevoerd, met donkere en zwaar gebeeldhouwde cassetteplafonds, deuren en lambriseringen en gekleurd glas-in-lood, dat gesigneerd is door Jos Meulders uit Den Haag. Onder het plafond zijn aan twee kanten drie stadsgezichten geschilderd: aan de ene kant Den Haag met onder meer de Nieuwe Kerk en het Mauritshuis, en aan de andere kant Zwolle, de stad waar Bosboom geboren is. De tekenkamer naast het kantoor is daarentegen helemaal art nouveau. De ruimte wordt gedomineerd door de decoratieve lijnen van het gebogen houtwerk dat het planken plafond steunt, in combinatie met de balustrade van de hoge insteek achterin de kamer en de raamsteunen van de bovenlichten.
Opname: D. Valentijn - mei 2007
Opname: D. Valentijn - mei 2007
Opname: D. Valentijn - mei 2007
Opname: D. Valentijn - mei 2007
Opname: D. Valentijn - mei 2007
Opname: D. Valentijn - mei 2007
Opname: D. Valentijn - mei 2007
Opname: D. Valentijn - mei 2007
Opname: D. Valentijn - mei 2007
Opname: D. Valentijn - mei 2007