Haagse Bos, Het

keuken T.4

toon op de kaart
  • Status
    Gemeentelijk Monument
  • Wijk
    Haagse Bos
  • Bouwjaar
    1942-1945
Registerblad 

De Atlantikwall.

Eind 1941 besloot het Duitse opperbevel tot de aanleg van de Atlantikwall langs de Europese
Westkust. De aanleg van deze verdedigingslinie vond in de jaren 1942-1945 plaats. Het doel was in
geval van een tweefrontenoorlog de geallieerden aan de kust te verslaan. Bij de opzet van de
Atlantikwall lag de nadruk aanvankelijk op strategisch belangrijke plaatsen (zoals havens en
zeegaten). In Nederland kregen daarom Den Helder, IJmuiden, Hoek van Holland en Vlissingen de
meeste aandacht en de hoogste status ("Verteidigungsbereich" en/of "Festung"). Ook Den
Haag/Scheveningen werd, als kustplaats en bestuurlijk centrum, als potentieel interessant doelwit
voor een invasie cq. "raid" gezien. Aan Den Haag/Scheveningen werd dan ook de op een na
hoogste status verbonden ("Stützpunktgruppe"). Het geheel van verdedigingswerken, dat een groot
deel van het Haagse en een kleine deel van het Wassenaarse grondgebied besloeg, kreeg de
benaming "Stützpunktgruppe Scheveningen" mee.

Keuken T.4.
In de nabije omgeving van de hoofdweerstandslijn was in het Haagse Bos nabij de Laan van Nieuw
Oost-Indië een klein complex van vier bunkers met ondersteunende functies - waaronder deze
keuken - gevestigd.

A. Lokatie.
De bunker ligt in het Haagse Bos, aan de noordoostzijde van de Laan van Nieuw Oost-Indië. Het
object ligt bovengronds en is aangeaard.

B. Omschrijving.
De bunker behoort tot de categorie met het grootste weerstandsvermogen (Ständiger Ausbau in
Stahlbeton). Het ontwerp van deze bunker is afkomstig van de Duitse landmacht. Dit standaardtype
staat bekend als Regelbau 645, Unterstand für 1 Küche. Het Baunummer is 8746. De bouw vergde
605 m3 beton, 27 ton wapeningsijzer en 4,8 ton ijzeren balken.

Type 645 was bestemd voor een keuken ter verzorging van maximaal 200 man. De bunker bestaat,
naast een ingang en gassluis, uit vier ruimtes. In één ervan, de keukenruimte, was plaats voor een
grote veldkeuken, die door een grote opening in de wand aan de ingangszijde naar binnen gereden
werd. Deze opening werd meestal gebruikt om het eten uit te reiken. In plaats van een veldkeuken
kon ook een vaste fornuis ingebouwd worden. Verder bevat de bunker een afwachtingsruimte voor
drie man en twee opslagruimtes voor voorraden en toebehoren.
Aan een lange zijde heeft de bunker naast de inrij-opening een personeelsingang. Deze geeft geeft
via een gassluis toeggang tot de afwachtingsruimte en de keukenruimte. Vanuit de
afwachtingsruimte kan de ingang via een afsluitbaar schietgat verdedigd worden.

De 645 behoort tot de zelden gebouwde bunkertypes. In Europa zijn er minimaal circa 30 gebouwd.
Den Haag kende er zes, die alle nog bestaan.

De bunker is een gaaf, in de oorspronkelijke context bewaard gebleven, voorbeeld van een op Europees niveau zeer zeldzaam type.
Het object is van algemeen belang voor de gemeente Den Haag wegens zijn cultuurhistorische waarde en zijn betekenis voor de wetenschap.

 

geschutsremise T.2 en keuken T.4