Vier voormalige dienstwoningen van “Geneeskundig Gesticht voor Krankzinnigen Oud-Rosenburg”, gebouwd langs de oprijlaan van landgoed Oud-Rosenburg.

Op 9 februari 1895 werd buitenplaats Rosenburg aangekocht door het Geneeskundig Gesticht voor Krankzinnigen te ‘s-Gravenhage. Voorheen was het gesticht gevestigd aan het Slijkeinde in de Haagse binnenstad. De voormalige buitenplaats bood in de eerste plaats meer ruimte. Bovendien was men door veranderde inzichten in de zorg voor geesteszieken van mening dat de groene, rustige omgeving beter zou zijn voor de patiënten. Sinds 1927 draagt de stichting de naam Oud-Rosenburg. De eerste paviljoens, bestemd voor de heren- en damesafdeling, werden begin twintigste eeuw opgeleverd. Het oorspronkelijke landhuis bleef behouden en werd in gebruik genomen als administratiegebouw. Verspreid over het terrein verrezen in de jaren daarna diverse gebouwen waaronder enkele dienstwoningen. De meeste gebouwen zijn later vervangen door nieuwbouw. Uit de vooroorlogse periode van het gesticht is een viertal woningen bewaard gebleven langs de oude oprijlaan van het landhuis.

Voormalige portierswoning uit circa 1910. Het woonhuis, nabij de ingang tot het landgoed, is gebouwd op een T-vormige plattegrond en heeft een symmetrische opzet met een hoger plat afgedekt middendeel en twee zijvleugels met een lessenaarsdak. De woning heeft aan de voorzijde een oorspronkelijke aanbouw met een balkon op de verdieping. Aan de achterzijde bevindt zich het trappenhuis met aan weerszijden een aanbouw met respectievelijk de entree en de keuken. De gevels zijn gepleisterd boven een schoon-metselwerk plint. Enkele kozijnen zijn voorzien van een hoefijzervormig siermetselwerk.

De dienstwoningen van Oud-Rosenburg zijn van cultuurhistorische waarde vanwege de ontwikkeling van het landgoed naar een psychiatrische inrichting vanaf het eind van de negentiende eeuw. De gebouwen zijn van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van vroeg twintigste-eeuwse architectuur. Stedenbouwkundige waarde ontlenen de gebouwen aan de fraaie ligging verspreid langs de oprijlaan van het landhuis. De gebouwen zijn in hoofdopzet goed bewaard gebleven.

NB. Doel van bescherming van dit object is bij te dragen aan behoud van de historische identiteit van de dienstwoningen op het landgoed van Oud-Rosenburg. De bescherming betreft hier dientengevolge een zogenaamde “vanwege bescherming” waarbij de te beschermen monumentale waarde is beperkt tot het exterieur van de panden. De in 1989 nieuw gebouwde vleugel aan Kiwistraat 36 en niet nader genoemde opstallen op het terrein vallen buiten de bescherming van het gemeentelijk monument.