Paleisstraat 8

Doopsgezinde Kerk

toon op de kaart
  • Status
    Rijksmonument
  • Architect
    Stoffels, K.
  • Monument nr.
    477226
  • Bouwstijl
    Neo-Romaans
  • Wijk
    Centrum
  • Bouwjaar
    1885-1886
Registerblad 

Inleiding
Vrijstaande eenbeukige kerk in neo-romaanse stijl uit 1885- 1886 ontworpen door de architect K. Stoffels voor de Doopsgezinde gemeente. Het kerkgebouw vormt onderdeel van de rijke laat 19e eeuwse bebouwing aan de gebogen Paleisstraat, die werd aangelegd nadat de gemeente van koning Willem III de koninklijke bezittingen achter het paleis aan de Kneuterdijk had overgenomen.

NB. De in 1964 uitgevoerde moderniseringen van de architect S. Schamhart vallen niet onder de bescherming.

Omschrijving
Kerkgebouw op rechthoekige plattegrond bestaande uit een bouwlaag onder een met leien gedekt zadeldak, drie vensterassen breed en vijf vensterassen diep en een tegen de achtergevel aansluitend bouwdeel, eveneens op rechthoekige plattegrond bestaande uit twee bouwlagen onder een schilddak. De gevels van de kerk zijn opgetrokken in schoon metselwerk met decoratief gebruik van rode verblendsteen en hardstenen sieronderdelen. Op meerdere plaatsen zijn de rijk bewerkte hemelwaterafvoeren met vergaarbakken uit de bouwtijd nog aanwezig. De rijk gedetailleerde puntgevel aan de Paleisstraat wordt geflankeerd door polygonale steunberen met gemetselde pinakels en heeft langs de daklijst een klimmend boogfries. In deze door een natuurstenen kruisbloem bekroonde gevel bevinden zich twee rondboogvensters en in het midden een roosvenster, die voorzien zijn van traceringen in baksteen en natuursteen. Vensters met glas-in-lood. Het vooruitspringende voormalige ingangsportaal met pinakels op kolonetten en een klimmend boogfries heeft een archivolt rustend op zuiltjes met kapitelen. De huidige gemetselde invulling van de oorspronkelijke entreepartij dateert uit de jaren tachtig. In de zijgevels rondboogvensters voorzien van traceringen in baksteen en natuursteen en glas-in-lood. Voor de vensters zijn houten voorzetramen geplaatst. Tussen de vensters zijn de zijgevels geleed door lisenen. Een scheiding tussen de begane grond en hoger gesitueerde vensters wordt gesuggereerd door een hardstenen, geprofileerde cordonlijst die ter plaatse van de lisenen als pilasters is uitgewerkt. Voorts in de zijgevels sierankers en siermetselwerk, met name onder de gootlijst; onder de vensters zandstenen blindnissen met gotisch driepasmotief. De zijgevels worden aan de oostzijde halfrond beƫindigd.

Het rechthoekig bouwdeel tegen de oostgevel is in dezelfde trant vormgegeven als het kerkgebouw. De begane grond is behoudens de noordgevel geheel gemoderniseerd in een afwijkende architectuur.

Het inwendige is in 1964 naar ontwerp van de architect S. Schamhart gemoderniseerd.

Waardering
Kerk van architectuurhistorisch belang als waardevol voorbeeld van op de neo-romaanse stijl geinspireerde kerkelijke bouwkunst. Tevens van waarde als onderdeel van een harmonisch en karakteristiek ensemble uit het einde van de vorige eeuwaan de Paleisstraat.

meer weten 
De architect Klaas Stoffels (1857-1921) was werkzaam in Den Haag en werd vooral bekend door zijn ontwerpen voor doopsgezinde kerken, waaronder de Paleiskerk in Den Haag en de Doopsgezinde Kerk in Middelburg.
detail