Plaats 14

toon op de kaart
  • Status
    Gemeentelijk Monument
  • Wijk
    Centrum
Registerblad 

Van oorsprong middeleeuws pand bestaande uit een voorhuis met voorgevel aan de Plaats, een vast achterhuis en een tweede achterhuisje schuin achter het pand. Het drie bouwlagen hoge voorhuis met samengestelde kap bezit een middeleeuwse kelder met vier kruisribgewelven ondersteund door een natuurstenen zuil. Het vaste achterhuis telt twee bouwlagen met een afgewolfd zadeldak haaks op het voorhuis. Het tweede achterhuisje telt twee bouwlagen met een zadeldak en is door middel van een tussenlid verbonden met het vaste achterhuis.  

De Plaats, vroeger de ‘voorplaetse’ van het Buitenhof, is een van de oudste pleinen in Den Haag. De Plaats was al in de middeleeuwen aan beide zijden volledig bebouwd. Na de verwoesting van Den Haag in 1572 door de Spanjaarden is de bebouwing hersteld met hergebruik van oude kelders en bouwmuren. Ter plaatse van Plaats 14-16 stond blijkens oude stadsplattegronden een fors dwarshuis met trapgevels. Het pand Plaats 14 bevat hier nog onderdelen van en is daarmee een goede representant van de nog bewaard gebleven oudere bebouwing en heeft een goed verlopen transformatieproces. De hoge ouderdom van het pand blijkt met name uit de nog bewaard gebleven middeleeuwse kelder onder het voorhuis. Het vaste achterhuis, dat naar alle waarschijnlijkheid iets jonger is, is eveneens onderkelderd en heeft een hoge kapconstructie die wijst op een totstandkoming in de late zestiende of vroege zeventiende eeuw. Het pand kent een complexe bouwgeschiedenis. Met name aan de voorzijde aan de Plaats is het pand vergroot en vernieuwd. Het huidige karakter wordt vooral bepaald door een verbouwing kort na 1925, waarbij de voorgevel in architectuur is aangepast aan de buurpanden aan de rechterzijde. Ook het voorste deel van het dwarse schilddak met dakkapel stamt uit deze periode. 

 Het pand is van cultuurhistorische en bouwhistorische waarde vanwege de in oorsprong middeleeuwse opzet en het goed afleesbare transformatieproces dat in de eeuwen erna volgde. De complexe plattegrond is kenmerkend voor de binnenstad en illustreert de groei van het oudste deel van de stad. De kelders, waaronder de middeleeuwse gewelfde kelder onder het voorhuis, hebben een hoge zeldzaamheidswaarde. Van waarde is de opzet van het pand in een voorhuis, vast achterhuis en een tweede los achterhuisje. Deze opzet is met name aan de diversiteit in bouwhoogtes en kapvormen zichtbaar, die tevens de gefaseerde totstandkoming van het pand laten zien. Niet uitgesloten is dat belangrijke delen van het casco net als de kelders eveneens een middeleeuwse oorsprong hebben. Het pand is van cultuurhistorische waarde omdat het een goede representant is van de nog bewaard gebleven oudere vooroorlogse bebouwing in dit deel van het centrum. Deze oudere bebouwing geeft de Plaats in belangrijke mate haar historische identiteit. 

Omvang bescherming: geheel