Inleiding.
Het hofje van de 'Lammersstichting', gesticht in 1875 door D. en J.A. Lammers, is gebouwd door B.P. Schippers op een U-vormige plattegrond in eclectische stijl. Het vrijstaande bouwblok bestaat uit twee vleugels die rechthoekig van vorm zijn en in dezelfde lengterichting liggen. De kopgevels van de twee vleugels worden door een muur (Schelpstraat) met ingangspartij met elkaar verbonden.

Omschrijving.
Het hofje 'Lammersstichting' bestaat uit twee rechthoekige bouwblokken waarin totaal twintig woningen zijn ondergebracht. Elk bouwblok telt een bouwlaag onder een doorlopend met pannen gedekt zadeldak. Op de binnenplaats bevindt zich ondermeer groenaanleg met heggetjes; in het midden een hardstenen voet. Iedere woning is twee vensterassen breed, heeft aan de zijde van de binnenplaats een strokendeur met een tweeruits bovenlicht en een houten negenruitsschuifraam.
De gevels zijn in baksteen opgetrokken; de langsgevel aan de Cantaloupenburg heeft in het midden een ingang met zijdelings 5 blindnissen die met gele baksteen zijn dichtgezet. De tuitgevels aan de Schelpstraat zijn versierd in eclectische stijl met onder meer segmentbogen op pilasters afgesloten door nissen en gepleisterde hoeklisenen. Deze dragen een gecornist hoofdgestel. In de friezen staat de naam van de stichting (Dirk en Anthonia Lammers-Stichting) vermeld. In de omlijste geveltoppen medaillons met het bouwjaar 1875 erin. In de muur tussen beide kopgevels in, is een poort met lisenen en opzetstuk geplaatst.

Waardering.
Hofje cultuurhistorisch van belang als waardevol voorbeeld van een 19e-eeuws liefdadigheidshofje. Architectuurhistorisch van belang vanwege de eclectische vormgeving; hoofdvorm, detaillering en toegepast materiaal zijn gaaf.

 

Tekst: Botine Koopmans Hofjes van de Lammersstichting Schelpstraat 5 t/m 43 Gebouwd in 1875 Rijksmonument sinds 1993 De weduwe Johanna Anthonia Roeloffs-Lammers bepaalde in haar testament in 1866 de stichting van twee hofjes: het hofje in de Schelpstraat (Willemspark) voor 'ongelukkige fatsoenlijke weduwen of juffrouwen uit den burgerstand' en het hofje in de Badhuisstraat (Scheveningen) voor 'ongelukkige weduwen en kinderen van verongelukte schippers'. Als nagedachtenis aan haar in dat jaar overleden broer Dirk Lammers wilde zij dat de fondsen werden ondergebracht in de Dirk en Johanna Anthonia Lammersstichting. Voor het beheer van de hofjes benoemde zij twee regenten. Johanna stierf in 1874. De vrijwel identieke hofjes werden in 1875 gebouwd naar ontwerp van architect B.P. Schippers. Het hofje in de Schelpstraat is het grootst: het omvat twintig huizen terwijl het hofje in de Badhuisstraat uit slechts tien bestaat. De huizen zijn in twee rijen tegenover elkaar gesitueerd. Daartussen ligt een binnentuin. De kopgevels van de rijtjes staan aan de straat en zijn in eclectische stijl uitgevoerd met een rijke detaillering van bakstenen nissen, gepleisterde hoekpilasters en daklijsten. Onder de geveltoppen is in een langgerekt fries het opschrift Dirk en Anthonia Lammers-Stichting aangebracht. Twee medaillons vermelden het jaartal 1875. De toegangspoort heeft een bekroning van voluten en wordt geflankeerd door muren met smeedijzeren hekwerken. Het Schelpstraat-hofje ligt op de hoek van de Cantaloupenburg waarlangs zich een van de zijgevels uitstrekt. De gevel is geleed met blinde raamnissen, die met een zachtgele baksteen zijn gevuld. De hofjes van de Lammersstichting zijn samen met de Geefhuisjes, de enige liefdadigheidshofjes waarvan de huizen vanaf de straat zichtbaar zijn. Ze worden weliswaar door de muren van de straat gescheiden, maar men kan door het hekwerk van de toegangspoort naar de binnentuin en de huizen kijken. Er is geen afzonderlijk hoofdgebouw met een regentenkamer die het hofje van de straat afsluit. In 1985 werd het hofje aan de Badhuisstraat gerenoveerd. De gang en de wc werden verbreed en uitgebreid met een badkamer. Achterin de zitkamer kwam een kooknisje. De schouwen verdwenen en de zolderkamers kregen dakvensters. De hofjes vallen nu onder het beheer van de Koninklijke Haagse Woningvereniging van 1854 (de vroegere 'Vereeniging tot verbetering van de woningen der arbeidende klasse'), maar de strenge regels van vroeger gelden niet meer. Zo mochten de bewoonsters geen was buiten hangen na 13.00 uur, geen mannen laten logeren en zondags geen ramen zemen. En vooral moesten zij zich onthouden van alle twist en gekijf en geen misbruik maken van sterke drank.