De Spuistraat is al sinds de late middeleeuwen een straat waar bedrijvigheid en handel waren geconcentreerd. Rond 1850 doet het winkelconcept zoals wij dat nu kennen haar intrede en worden veel woonhuis- en bedrijfspuien in de bestaande bebouwing vervangen door winkelpuien. Zo ook bij Spuistraat 41. De voortschrijdende cityvorming van de binnenstad en daarmee het alsmaar belangrijker worden van de winkelfunctie voor de Spuistraat zorgt ervoor dat vanaf 1875 het merendeel van de oude panden wordt gesloopt. De nieuwe winkel-woonpanden laten de rijke schakering zien van de snel opvolgende architectuurstijlen vanaf 1875 tot aan het Interbellum. Spuistraat 41 is een goede representant van de nog bewaard gebleven oudere bebouwing van voor 1875. De achttiende-eeuwse oorsprong is herkenbaar aan de voorgevel met aflopende verdiepingshoogten. De voorgevel is voorzien van lisenen en een houten hoofdgestel met gesneden consoles. In de tweede helft van de negentiende eeuw heeft een grondige verbouwing plaatsgevonden van dit achttiende-eeuwse pand. Onder meer werd het voorste deel van de zolder uitgebouwd tot een volledige verdieping, waartoe de voorgevel links en rechts hoger werd opgetrokken en de achtergelegen ruimte werd voorzien van een platte dekking. Opmerkelijk is dat men toen niet heeft gekozen voor een volledig plat dak, maar is gekozen voor behoud van het centrale deel van de kap. De voorgevel werd in de loop van de negentiende eeuw voorzien van een gepleisterde afwerking en verder werd gemoderniseerd door het vervangen van kozijnen, ramen en kroonlijst. De vensters op de eerste verdieping en tweede verdieping bezitten nog de oorspronkelijke achttiende-eeuwse kozijnen. Reeds in 1905 werd de gehele begane grond in gebruik genomen als winkelruimte. De voorgevel kreeg toen een nieuwe pui. Deze werd op zijn beurt weer meermaals vervangen. Van de achttiende-eeuwse opzet resteert naast de voorgevel nog een deel van de kapconstructie. Inwendig bezit het pand op de verdiepingen nog een negentiende-eeuwse indeling met een groot deel van de bijbehorende afwerking, waaronder stucplafonds, lambriseringen en kozijnen met architraaflijsten en enkele binnendeuren. 

Het pand is van cultuurhistorische, bouwhistorische en architectuurhistorische waarde vanwege de in oorsprong achttiende-eeuwse opzet en het goed afleesbare transformatieproces dat volgde. De opzet van het pand is kenmerkend voor de binnenstad en illustreert de groei van het oudste deel van de stad. Van toegevoegde waarde zijn onder andere de kapconstructie en negentiende-eeuwse indeling op de verdiepingen met bijbehorende afwerking. Het pand heeft cultuurhistorische waarde omdat het een goede representant is van de nog bewaard gebleven oudere bebouwing van voor 1875. Deze oudere bebouwing geeft de Spuistraat in belangrijke mate haar historische identiteit. 

NB. De bescherming is beperkt tot het voorhuis aan de Spuistraat. Alle niet nader genoemde bouwdelen vallen buiten de bescherming van het gemeentelijk monument. 

Omvang bescherming: voorhuis.

Datum wijziging: 19 september 2023

Toelichting op de aanpassingen in het registerblad

Tussen 2011 en 2015 is van een groot aantal winkelpanden in de hoofdwinkelstraten in de Haagse binnenstad de voorgevel aangewezen als gemeentelijk monument. In deze selectie is ook Spuistraat 41 opgenomen. Als gevolg van de motivatie achter deze selectie - behoud van de historische identiteit van de winkelstraten in de binnenstad - ligt de nadruk van de beschrijving van het pand op de voorgevel en de datering daarvan. In de nu voorliggende selectie is naast een aantal nieuwe monumenten voorgesteld om van een aantal van deze eerder aangewezen panden het gehele object aan te wijzen als gemeentelijk monument.

Wijzigingen in het registerblad:

De beschrijving van de voorgevel is gehandhaafd. De aanvullingen betreffen vooral een beschrijving van de opzet van het voorhuis en de belangrijkste te beschermen interieurwaarden.