Spuistraat 43, Voldersgracht 1

toon op de kaart
  • Status
    Gemeentelijk Monument
  • Wijk
    Centrum
  • Bouwjaar
    1905
Registerblad 

Van oorsprong laat zeventiende- of vroeg achttiende-eeuws hoekpand op rechthoekige plattegrond bestaande uit een voorhuis, vast achterhuis en aanbouw. Het voorhuis en vaste achterhuis tellen twee bouwlagen met een kap haaks op de Spuistraat en de aanbouw is twee bouwlagen hoog. 

De gevel aan de Spuistraat is rond 1905 opgetrokken en bestaat uit drie traveeën, waarvan de hoek met de Voldersgracht is afgeschuind. De Spuistraat is al sinds de late middeleeuwen een straat waar bedrijvigheid en handel waren geconcentreerd. Rond 1850 doet het winkelconcept zoals wij dat nu kennen haar intrede en worden veel woonhuis- en bedrijfspuien in de bestaande bebouwing vervangen door winkelpuien. Zo ook bij Spuistraat 43. De voortschrijdende cityvorming van de binnenstad en daarmee het alsmaar belangrijker worden van de winkelfunctie voor de Spuistraat zorgt ervoor dat vanaf 1875 het merendeel van de oude panden wordt gesloopt. De nieuwe winkel-woonpanden laten de rijke schakering zien van de snel opvolgende architectuurstijlen vanaf 1875 tot aan het Interbellum. 

Spuistraat 43 is een goede representant van de nog bewaard gebleven oudere bebouwing van voor 1875 met een rond 1905 opgetrokken nieuw geveluiterlijk langs de Spuistraat. Deze gepleisterde voorgevel is een drielaagse lijstgevel, die gelijkmatig verdeeld is in drie venster-assen. De linker venster-as is overhoeks omgezet, waarmee de hoek met de Voldersgracht wordt benadrukt. Een klassiek uiterlijk werd nagestreefd door de vensters op de eerste en tweede verdieping te koppelen door middel van houten omlijstingen in de vorm van pilasters en driehoekige frontons. Kenmerkend is ook de roedeverdeling in de houten ramen. Achter deze nieuwere voorgevel gaat een pand schuil uit de late zeventiende/vroege achttiende eeuw. Dit blijkt onder andere uit de zijgevel aan de Voldersgracht met fors gedimensioneerde kozijnen en muurankers die de zolderbalklaag aan de kapconstructie verbinden. Op zolderniveau zijn de kapconstructies van het voor- en achterhuis nog aanwezig met gestapelde spanten. Verder zijn er in het interieur diverse afwerkingen aanwezig die herinneren aan de verschillende verbouwfases. In het pand was vanaf circa 1905 tot in de jaren zestig van de vorige eeuw een lunchroom gevestigd. In die tijd en ook daarna is de winkelpui meerdere malen gemoderniseerd. 

Het pand is van cultuurhistorische, bouwhistorische en architectuurhistorische waarde vanwege de in oorsprong nog bewaard gebleven achttiende-eeuwse opzet en het goed afleesbare transformatieproces dat volgde. De opzet van het pand is kenmerkend voor de binnenstad en illustreert de groei van het oudste deel van de stad. Van toegevoegde waarde is het bewaard gebleven oudere casco met kapconstructie uit de late zeventiende/vroege achttiende eeuw.

Het pand is een goede representant van de nog spaarzaam in de Spuistraat bewaard gebleven oudere bebouwing van voor 1875, waarbij een nieuw uiterlijk van de voorgevel aansloot bij de belangrijke winkelfunctie die de straat in de loop van de negentiende eeuw had verkregen. 

 

Omvang bescherming: geheel.

 

Datum wijziging: 19 september 2023

Toelichting op de aanpassingen in het registerblad

Tussen 2011 en 2015 is van een groot aantal winkelpanden in de hoofdwinkelstraten in de Haagse binnenstad de voorgevel aangewezen als gemeentelijk monument. In deze selectie is ook Spuistraat 43 opgenomen. Als gevolg van de motivatie achter deze selectie - behoud van de historische identiteit van de winkelstraten in de binnenstad - ligt de nadruk van de beschrijving van het pand op de voorgevel en de datering daarvan. In de nu voorliggende selectie is naast een aantal nieuwe monumenten voorgesteld om van een aantal van deze eerder aangewezen panden het gehele object aan te wijzen als gemeentelijk monument.

 

Wijzigingen in het registerblad:

De beschrijving van de voorgevel is gehandhaafd. Uit onderzoek blijkt dat Spuistraat 43 een laat zeventiende- of vroeg achttiende-eeuwse oorsprong heeft. De aanvullingen betreffen vooral een beschrijving van deze ontwikkeling en de opbouw van het pand met een voor-, achterhuis en aanbouw. 

interieur lunchroom 'De Kroon'