Vlamingstraat 18

toon op de kaart
  • Status
    Gemeentelijk Monument
  • Architect
    Hoek, Z. Wouters, J.Th.
  • Wijk
    Centrum
  • Bouwjaar
    1902
Registerblad 

Winkelmagazijn met kantoren naar ontwerp uit 1902 in een klassieke vormentaal geïnspireerd op de architectuur van de Amerikaanse architect Louis Henry Sullivan. Het pand, bestaande uit vier bouwlagen onder plat dak, is gebouwd voor de NV 's-Gravenhaagse IJzermagazijnen, voorheen D.J. Enthoven en zoon.

De Vlamingstraat is als sinds de late middeleeuwen een straat waar bedrijvigheid en handel waren geconcentreerd. Rond 1850 doet het winkelconcept zoals wij dat nu kennen haar intrede en worden veel woonhuis- en bedrijfspuien in de bestaande bebouwing vervangen door winkelpuien. De voortschrijdende cityvorming van de binnenstad en daarmee het alsmaar belangrijker worden van de winkelfunctie voor de Vlamingstraat zorgt ervoor dat vanaf 1875 veel van de oude panden wordt gesloopt of zodanig verbouwd dat er sprake is van een forse metamorfose. De nieuwe winkel-woonpanden panden zijn veel hoger en laten de rijke schakering zien van de snel opvolgende architectuurstijlen vanaf 1875 tot aan het Interbellum. Vlamingstraat 18 is hiervan een goede representant.
De zeven assen brede voorgevel is uitgevoerd in een klassieke vormentaal wat tot uitdrukking komt in de toepassing van natuursteen voor de gevelbekleding en de traditionele roedenverdeling in de vensters op de verdiepingen. Opvallend is de brede overstek van de kroonlijst, gedragen door ijzeren consoles. Op de begane grond en eerste verdieping waren oorspronkelijk de magazijnen (toonzalen) waar de producten van de ijzergieterij van Van Enthoven werden geëtaleerd. Van de imposante ijzeren winkelpui over beide bouwlagen is op de verdieping nog veel bewaard gebleven. De oorspronkelijke pui op de begane grond is echter geheel vervangen door een vrij recente nieuwe invulling. Dat het ontwerp voor dit pand geïnspireerd is op het werk van de Amerikaanse architect Louis Sullivan, is gelet op de opdrachtgever (de NV 's-Gravenhaagse IJzermagazijnen) geen toeval. Sullivan was de eerste architect die gebouwen met een ijzeren frame toepaste, waarmee de bouw van wolkenkrabbers mogelijk werd. Zijn gevels voorzag hij veelal van klassieke versieringen.

Het winkel-woonpand is van architectuurhistorische waarde als een voor Den Haag zeldzaam voorbeeld van een op de vormentaal van de Amerikaanse architect Louis Sullivan geïnspireerd ontwerp. Cultuurhistorische waarde heeft het pand omdat het een goede representant is van het transformatieproces dat de Vlamingstraat vanaf het laatste kwart van de negentiende eeuw heeft ondergaan van eenvoudige bedrijvenbuurt tot een voor die tijd mondaine winkelstraat.

NB. Doel van bescherming van dit object is bij te dragen aan behoud van de historische identiteit van de Spuistraat. De bescherming betreft hier dientengevolge een zogenaamde "vanwege bescherming" waarbij de te beschermen monumentale waarde is beperkt tot de gevel in de Vlamingstraat.

meer weten 
In 1928 was op de nummers 18 en 20 een vestiging van de HEMA.
Opname D. Valentijn, februari 2006
Ontwerp voor magazijnen en kantoren voor de naamloze Venootschap 's-Gravenhaagsche ijzermagazijnen voorheen D.J. Enthoven en zoon