Binnenhof 21 - 22 - 23

Staten van Holland

toon op de kaart
  • Status
    Rijksmonument
  • Architect
    Post, P.
  • Monument nr.
    17478
  • Wijk
    Centrum
  • Bouwjaar
    1652-1657
Registerblad 

EERTIJDS VERBLIJF VAN DE STATEN VAN HOLLAND, in de jaren 1652-1657 gebouwd naar de plannen van Pieter Post, thans in gebruik bij de Eerste Kamer der Staten-Generaal; de vergaderzaal bevat een rijk beschilderd houten gewelf en twee monumentale schoorstenen; de oude vergaderzaal, thans koffiekamer, heeft een cassettenplafond, gesteund door vier zandstenen kolommen uit het midden van de 17e eeuw.

meer weten 
In de westelijke hoek van het Binnenhofcomplex gelegen vleugel ontworpen door Pieter Post in 1652-1657 (met behoud van de uit 1639-1640 daterende arcade met bovenliggende galerijen)langs de Binnehofzijde) bestaande uit twee vergaderzalen: een voor de Staten van Holland op de 1e verdieping en een voor de Gecommitteerde Raden van Holland daaronder. De opdracht voor de bouw werd gegeven door de Staten van Holland tijdens het Eerste Stadhouderloze Tijdperk (1650-1672). In het naar voren gelegen bouwdeel langs de binnenhofzijde van deze vleugel is op de tweede verdieping het 17e eeuwse beschilderde houten koofplafond bewaard gebleven van het vertrek dat eertijds de slaapkamer vqn Mary Stuart was. Pieter Post nam ook het ontwerp voor de interieurs voor zijn rekening. Opgeleid als schilder had hij de kwaliteiten om zowel het exterieur als het interieur vorm te geven, en aan het laatste besteedde hij altijd bijzonder veel aandacht. Het contrast tussen binnen- en buitenkant valt direct op. Vooral de kant van de Hofvijver is zeer sober gehouden. Uitgevoerd in donker en vlak metselwerk ontbreekt hier enige decoratie. Maar het interieur, vooral van de Statenzaal getuigt van een ongekende rijkdom en allure met unieke zeventiende-eeuwse plafondschilderingen. De zaal imponeert alleen al door de hoogte omdat het houten gewelf met de schilderingen tot in de kap van het gebouw reikt. De wanden zijn door lisenen in vakken onderverdeeld, die zich als geschilderde banden over het gewelf voortzetten. De geschilderde banden verdelen het gewelf in vijftien vakken die in 1664-1665 naar ontwerp van Pieter Post beschilderd zijn door Andries de Haen en Nicolaas Wielingh. Prachtig zijn de illusionistische doorkijkjes in acht van de vakken. Gevat in cartouches tegen een blauwe lucht met wolken kijken allerlei personen vol interesse naar wat er beneden in de zaal gebeurt. Zij beelden verschillende volken uit, waaronder Duitsers, Russen, Italianen, Mexicanen en Oosterlingen. De hoofdrol was toebedacht aan het Engelse volk dat de centrale plaats in het midden van het gewelf bezet. In die tijd was Holland in de slag met Engeland om de hegemonie op zee. De vakken tussen de lisenen waren behangen met tapijten, afkomstig uit Delft, die samen een doorlopend landschap vormden. Op de tapijten in de bogen erboven stonden toeschouwers achter balustrades. Ook hingen tapijten op de lisenen zelf. Aan de beide korte wanden staan monumentale schouwen over de volle hoogte, uitgevoerd door Pieter Roman, naar ontwerp van Pieter Post. Op de schoorsteenboezems hangen twee schilderstukken, 'De Oorlog' van Jan Lievens (1664) en 'De Vrede' van Adriaan Hanneman (1669). De Statenzaal, die als geen ander de macht en de rijkdom van de Staten van Holland en West-Friesland weerspiegelde, werd in 1666 in gebruik genomen. In het midden stond de lange tafel met de vaste plaatsen voor de raadspensionaris en de leden van de Ridderschap. Met de rug naar het schilderij van 'De Vrede' stond de stoel van de stadhouder, die tot 1672 leeg zou blijven. Verder waren er tafels voor de afgevaardigden van vijf Hollandse steden en zeven Westfriese steden. Aan de kant met het schilderij van 'De Oorlog' was een tribune met drie oplopende banken gebouwd voor afgevaardigden van nog een aantal steden, waaronder Amsterdam en Rotterdam. Aan het begin van de negentiende eeuw werden op bevel van Lodewijk Napoleon de wandtapijten verwijderd. Op de vrijgekomen wandvakken bracht men een gemarmerde afwerking aan. Een ernstiger aanslag op het interieur was echter het besluit in 1881om twee tribunes voor de monumentale schouwen langs te bouwen, waardoor zij voor een belangrijk deel aan het gezicht zijn onttrokken. De tribunes waren door de wettelijk vereiste openbaarheid van bestuur nodig geworden voor publiek. Toen de zaal in de jaren 1994-1995 werd gerestaureerd heeft men getracht de situatie te verbeteren door de tribunes los te maken van de schouwen en de betimmering van de balustrade in zeventiende-eeuwse stijl weg te nemen. Een verbetering is het niet; het zicht op de schouwen is nog steeds geblokkeerd en de ornamentloze balustrade met de in het zicht gelaten constructie is in dit rijk gedecoreerde interieur nu helemaal een wezensvreemd element geworden. Wel geslaagd is de stoffering van de wanden met loshangende kleden, die geïnspireerd zijn op de zeventiende-eeuwse Deventer wandtapijten. Het monumentale trappenhuis dat toegang biedt tot de Statenzaal op de eerste verdieping dateert uit de bouwtijd. De zware eikenhouten trap met zeer brede leuningen is voorzien van prachtig gesneden granaatappels. Op verschillende plaatsen zijn initialen en jaartallen in het hout gekrast. In het vroegere verblijf van Mary Stuart is haar slaapkamer met houten gewelf uit de tweede helft van de zeventiende eeuw bewaard gebleven. De ruimte doet nu dienst als bibliotheek. De gebogen vlakken zijn prachtig beschilderd met grotesken en arabesken door een onbekende kunstenaar. Deze stijl met de fijnzinnige, vaak bizarre figuurtjes is uit Italië afkomstig en was heel populair in de tijd van de renaissance.
Opname D. Valentijn.
Opname D. Valentijn. Op de tweede verdieping van de uitbouw de vm.
Opname D. Valentijn.
Opname D. Valentijn.
Opname D. Valentijn.
Opname D. Valentijn.
Opname D. Valentijn.
Opname D. Valentijn.
Opname D. Valentijn.
Opname D. Valentijn.
Opname D. Valentijn.
Opname D. Valentijn.
Opname D. Valentijn.
Het 17e eeuwse beschilderde plafond van de vroegere slaapkamer van Mary Stuart
Het 17e eeuwse beschilderde plafond van de vroegere slaapkamer van Mary Stuart
Het 17e eeuwse beschilderde plafond van de vroegere slaapkamer van Mary Stuart
Het 17e eeuwse beschilderde plafond van de vroegere slaapkamer van Mary Stuart