Carnegielaan

Van Karnebeekbron

toon op de kaart
  • Status
    Gemeentelijk Monument
  • Wijk
    Zorgvliet
  • Bouwjaar
    1915
Registerblad 

Gedenkmonument in historiserende vormentaal naar ontwerp van beeldend kunstenaar Willem Brouwer in de vorm van een zitbank met fontein uit 1915 ter herinnering aan de Carnegiestichting en de oprichting van het Vredespaleis in 1913, en genoemd naar Jonkheer Mr. A.P.C. van Karnebeek (1836-1925), destijds voorzitter van de Stichting. Willem Brouwer was directeur van de N.V. Fabriek van Brouwers aardewerk te Leiderdorp, die ook de materialen voor het gedenkmonument leverde.

Het bijna 10 meter brede monument bekleed met roomkleurige terracotta tegels staat op een segmentvormig grondvlak en bestaat uit een bassin met hoog opgaande achterwand, waarin een waterspuwer is aangebracht. Het geheel wordt geflankeerd door brede zijstukken. Hoog in het midden in de achterwand leest men de naam "Van Karnebeek", links de namen van het bestuur van de Carnegiestichting en rechts de namen van de bouwcommissie van het Vredespaleis. In de zijstukken staat te lezen "De opening van het Vredespaleis geschiedde in den jare 1913 op den 25en Augustus". Aan beide zijden van de achterwand is, in aansluiting daarop een zitbank aangebracht met een hoog rugstuk beëindigd als een bloembak.
Op het rugstuk van de linkerkant staat de naam van de ontwerper "L.M. Cordonnier, Architect van het Vredespaleis", op het rugstuk van de rechterbank de naam "J.A.C. van der Steur, Architect van het Vredespaleis". Op de voet van het bekken staat de inscriptie "Ter herinnering aan de opening van het Vredespaleis". Terzijde van de zitbanken staat, in aansluiting daarop een laag muurtje dat als een bloembak eindigt.
De bron werd in 1915 achter het Vredespaleis aan de Carnegielaan, op de hoek van de Scheveningseweg, geplaatst.

Gedenkmonument van algemeen belang voor de gemeente Den Haag vanwege de kunsthistorische waarde. Historische waarde ont leent het aan zijn functie als gedenkteken ter herinnering aan de Carnegiestichting en de bouw van het Vredespaleis in 1913.

 

meer weten 
Op de Van Karnebeekbron kan men heel wat te weten komen over het nabijliggende Vredespaleis. De bron was bedoeld om de Carnegie-stichting (voorzitter: jhr. mr. A. P. C van Karnebeek, 1836-1925) te huldigen. De directeur van de N.V. Fabriek van Brouwers aardewerk te Leiderdorp, W. C. Brouwer, ontwierp het in Brouwers aardewerk (roomkleurig terra-cotta) vervaardigde gedenkteken. Het bestaat uit een bassin met achterwand, waarin een waterspuwer is aangebracht. Hoog in het midden van de achterwand leest men de naam Van Karnebeek (behalve voorzitter van de Carnegiestichting was jhr. Van Karnebeek minister van buitenlandse zaken, commissaris des Konings in Zeeland, vice-president van de eerste vredesconferentie, minister van Staat, lid van het permanente Hof van arbitrage, lid van de Tweede Kamer), links de namen van de bestuursleden der Carnegie-stichting en rechts de namen van de bouwcommissie van het Vredespaleis. In de zijstukken: De opening van het Vredespaleis geschiedde in den jare 1913 op den 28 en Augustus". Op een bank, die onderdeel is van het gedenkteken, staan de namen van de architecten van het Vredespaleis: L. M. Cordonnier en J. A. G. van der Steur. Oorspronkelijk verbruikte de bron twee kubieke meter water per uur (de bron spoot niet van 1 november tot 1 maart, wel gedurende de overige maanden van 9-18 uur), later bracht men veranderingen aan, waardoor het verbruik tot de helft werd verminderd. Er was echter nog een moeilijkheid te overwinnen. De gezondheidscommissie schreef aan B. en W.: ,,dat zij hebben opgemerkt, dat sommige, vooral jeugdige stadgenooten van deze bron een gebruik maken, dat uit gezondheidsoogpunt niet zonder bedenking is. In het bekken, waarin het uitstromende water zich verzamelt, dompelen sommigen hun handen en zelfs hun hoofd of wasschen daarin allerlei voorwerpen, terwijl dadelijk daarop dezelfde personen of anderen uit dat bekken drinken". Toen kwam er in het bekken een bordje met het opschrift: Waarschuwing, geen drinkwater. Bron is gelegen op de hoek Scheveningseweg - Carnegielaan.
detail
detail
spuwer