Lange Poten 21 t/m 21b
toon op de kaart- StatusGemeentelijk Monument
- ArchitectDuynstee, J.
- BouwstijlArt Deco
- WijkCentrum
- Bouwjaar1807, na
Van oorsprong ten minste achttiende-eeuws pand bestaande uit twee samengevoegde huizen: een voorhuis van drie bouwlagen met een kap en een L-vormig achterhuis van drie bouwlagen met kap en aanbouw.
De Lange Poten is al sinds de zestiende eeuw een straat waar bedrijvigheid en handel waren geconcentreerd. Rond 1850 doet het winkelconcept zoals wij dat nu kennen haar intrede en worden veel woonhuis- en bedrijfspuien in de bestaande bebouwing vervangen door winkelpuien. De voortschrijdende cityvorming van de binnenstad en daarmee het alsmaar belangrijker worden van de winkelfunctie voor de Lange Poten zorgt ervoor dat vanaf 1875 een groot aantal van de oude panden wordt vervangen. De nieuwe winkel-woonpanden panden zijn vaak breder en laten de rijke schakering zien van de snel opvolgende architectuurstijlen vanaf 1875 tot aan het Interbellum. Lange Poten 21 is een goede representant van de nog bewaard gebleven oudere bebouwing van voor 1875 die niet is afgebroken maar werd voorzien van een nieuwe voorgevel. Vanaf de late negentiende eeuw is het pand in verschillende fases verbouwd naar een winkelpand met bovenwoning, waardoor het pand een grote gelaagdheid bezit. Het voorhuis van Lange Poten 21 bestaat oorspronkelijk uit twee smalle panden die kort na 1807 zijn samengevoegd. Ondanks de samenvoeging bezitten beide bouwdelen nog een eigen schilddak. De exacte ouderdom van het pand is niet bekend maar het pand is van ten minste achttiende-eeuwse oorsprong. Dit blijkt onder meer uit de op vlucht staande voorgevels en de kapconstructie met gestapelde spanten boven het voorhuis. Inwendig is de opzet van twee zelfstandige casco’s nog goed afleesbaar, waarbij het rechterdeel iets breder is. Uit de tijd van de samenvoeging zijn ook interieurdelen bewaard gebleven, zoals de stucplafonds in de voorkamers op de eerste verdieping, meerdere schouwen en de stofschotten op een van de zolders. De huidige gevel uit 1921 is een bekleding van kunstzandsteen. Het ontwerp van architect Jos Duynstee is uitgevoerd in de in die periode populaire art-decostijl. Opvallend zijn de rijk gedetailleerde glas-in-loodramen op de eerste en tweede verdieping, waarvan die op de eerste verdieping een voor het interbellum kenmerkende decoratie hebben. De ramen op de tweede verdieping hebben een Art Nouveau-afwerking die bij een eerdere verbouwing rond 1900 zijn aangebracht. De winkelpuien zijn in loop der decennia meerdere malen vernieuwd. De naoorlogse aanpassingen in het interieur, zoals de afwerking van de badkamers en keukens, hebben de structuur intact gehouden, maar hebben geen verdere toegevoegde waarde. Ook het winkelinterieur op de begane grond is van recente datum.
Het pand heeft cultuurhistorische waarde omdat het een goede representant is van nog bewaard gebleven oudere bebouwing van voor 1875 met een goed verlopen transformatieproces toen de winkelfunctie hier aan intrede deed. Het pand heeft cultuurhistorische en bouwhistorische waarde vanwege de oudere oorsprong. De opzet van het pand is kenmerkend voor de binnenstad en illustreert de groei van het oudste deel van de stad. Van toegevoegde waarde is de afleesbaarheid van twee oudere huizen die zich zowel in de op vlucht staande voorgevel als in de structuur, de historische gelaagdheid van het interieur en de kappen laat zien. De voorgevel is tevens van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van de art-decostijl.
Datum wijziging: 17 januari 2024
Toelichting op de aanpassingen in het registerblad
Tussen 2011 en 2015 is van een groot aantal winkelpanden in de hoofdwinkelstraten in de Haagse binnenstad de voorgevel aangewezen als gemeentelijk monument. In deze selectie is ook Lange Poten 21 opgenomen. Als gevolg van de motivatie achter deze selectie - behoud van de historische identiteit van de winkelstraten in de binnenstad - ligt de nadruk van de beschrijving van het pand op de voorgevel en de datering daarvan. In de nu voorliggende selectie is naast een aantal nieuwe monumenten voorgesteld om van een aantal van deze eerder aangewezen panden het gehele object aan te wijzen als gemeentelijk monument.
Wijzigingen in het registerblad:
De beschrijving van de voorgevel is gehandhaafd. Uit onderzoek blijkt dat Lange Poten 21 oorspronkelijk als twee huizen zijn gebouwd. De aanvullingen betreffen vooral een beschrijving van deze ontwikkeling, de opbouw van het voorhuis met twee individuele kappen en de opzet met een voor- en achterhuis.
omvang bescherming: geheel.