Visafslag op Scheveningen rijksmonument
Maandag 17 juni, heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de Visafslag in Den Haag op de rijksmonumentlijst gezet. Het nieuwe rijksmonument is aangewezen in het kader van het aanwijzingsprogramma voor monumenten uit de Wederopbouwperiode (1940-1965). Ook de gemeente Den Haag heeft hierover onlangs positief geadviseerd.
De Visafslag (1962-1964) in Scheveningen geldt als een essentieel toonbeeld van de cultuurhistorische ontwikkelingen uit de wederopbouwperiode in Nederland. Het is een evidente mijlpaal in de ontwikkeling van de architectuur en ruimte gebonden kunst in Nederland.
Wethouder Robert van Asten (Monumenten) is trots op deze erkenning:
"De visafslag is onlosmakelijk verbonden met Den Haag als stad aan zee. Niet alleen tijdens Vlaggetjesdag, als de komst van de Hollands Nieuwe gevierd wordt: Dagelijks veilen hardwerkende vissers in dit architectonisch meesterwerk hun vangsten. De visafslag als monument staat niet alleen symbool voor de wederopbouwperiode, maar ook voor het dagelijkse leven op Scheveningen.”
Opslag, afslag en bedrijfsfuncties onder één dak
Architect Sjoerd Schamhart (1919-2007) was de architect van de Visafslag. Schamhart hield in zijn werk rekening met de bestaande stedenbouwkundige structuur en richtte zich sterk op de gebruiker. Beide eigenschappen keren terug in de Visafslag. Het voor de Visafslag beschikbaar gestelde terrein wist de architect met 25 meter uit te breiden door op palen in het water te bouwen. Aldus ontstond een breedte van 105 meter. Met een totale lengte van bijna 400 meter bracht Schamhart de combinatie van opslag, afslag en bedrijfsfuncties onder één dak. Voor laden en lossen was de havenkade gereserveerd. De kosten van de bouw bedroegen in de vroege jaren zestig 9 miljoen gulden (ruim 4 miljoen euro).
Schaalvergroting zeevisserij
Het oorspronkelijke gebouw van de Visafslag is in vrijwel alle onderdelen goed herkenbaar gebleven en vervult nog steeds de oorspronkelijke functie. Per jaar wordt hier 9.000 ton vis verhandeld. Het gebouw is in hoge mate beeldbepalend door de enorme lengte en is bijna even lang als het landhoofd waarop het werd gebouwd. Het rijksmonument staat symbool voor de naoorlogse schaalvergroting van de zeevisserij. Sjoerd Schamhart ontwierp gebouwen met zeer uiteenlopende functies. Andere belangwekkende gebouwen van zijn hand zijn het wooncomplex Couperusduin (1975) en het Nationaal Archief (1979), beide in Den Haag.
De monumentale kunst van de Visafslag is ontworpen door Aat Verhoog (1933) en bestaat uit eenvoudige, gestileerde betonreliëfs in en om de entreehal van het bedrijfsgebouw.
Nieuwe status
De nieuwe status van de Visafslag maakt het mogelijk dat bij verdere ontwikkeling van het monument, de cultuurhistorische waarden behouden blijven. Een ander voordeel is dat bij de instandhouding van het monument een beroep kan worden gedaan op het Rijk en/of de provincie.
